LEGO® SERIOUS PLAY®  vs PLAYMOBIL® Pro: de voor- en nadelen

Augustus 2020, Esther van der Storm

Naar mate we ouder worden, leren we het af om te spelen. Zeker op ons werk benaderen we serieuze thema’s altijd serieus. We gaan er lang en uitgebreid over praten. We schrijven er rapporten over. En daarna gaan we er nóg een keer over in gesprek. Maar uit onderzoek blijkt dat je beter leert en meer inzichten krijgt door spelenderwijs te ontdekken. Met andere woorden: speelgoed meenemen naar je (virtuele) werk heeft alleen maar voordelen.

Goed nieuws dus dat LEGO en PLAYMOBIL serious play-kits aanbieden voor op de werkvloer. Hoewel ik er zelf als kind nooit mee speelde – ik ging liever rolschaatsen – gebruik ik LEGO en PLAYMOBIL regelmatig in mijn werk. Sinds 2016 ben ik gecertificeerd LEGO SERIOUS PLAY-facilitator. Maar wat zijn precies de verschillen tussen de twee producten? Wanneer zet je de gekleurde blokjes in, en wanneer de Playmobil poppetjes?

Laagdrempelig

Het mooie van zowel LEGO als PLAYMOBIL is dat vrijwel iedereen er direct iets mee kan. De drempel om ermee aan de slag te gaan is daardoor laag en snel overwonnen. Ook vinden mensen het vooral leuk. Het grootste voordeel is dat je, door letterlijk dingen te bouwen, heel snel ergens inzicht krijgt. Vertel je aan elkaar waar jij denkt dat de knelpunten in de organisatie zitten, dan ben je erg afhankelijk van andermans interpretatie van jouw woorden. Als je echter met PLAYMOBIL-poppetjes een team na bouwt, dan kun je de belangrijkste punten direct zien. Waarom staan bij de één de gezichten van elkaar afgewend? En wat bedoelt de ander met die reddingsboei? Het gesprek gaat veel sneller over waar het écht om draait. Dat is zowel bij LEGO als PLAYMOBIL het geval. Maar er zijn ook veel verschillen.

LEGO® SERIOUS PLAY®

LEGO SERIOUS PLAY ontstond in de jaren negentig, toen het bedrijf zelf te maken had met veel uitdagingen. De omzet liep terug en teams liepen vast. Na veel vergaderen met weinig opbrengst, besloot een groep medewerkers te experimenteren met hun eigen product. Niet meer over de uitdagingen praten, maar nabouwen! Deze methode werd een groot succes en inmiddels is LEGO SERIOUS PLAY een bekende methodiek. Ook jij kunt die methodiek leren. Na het volgen van een vijfdaagse LEGO SERIOUS PLAY-training word je gecertificeerd facilitator en mag je de methodiek toepassen. Voor het gebruik van LEGO SERIOUS PLAY zijn verschillende kits beschikbaar: startersets (waarmee je de ‘warming up’ doet), en twee kits (Identity & Landscape Kit en de Connections Kit).

Voordelen

• LEGO SERIOUS PLAY is heel divers en biedt ongelofelijk veel mogelijkheden. Naast de gekleurde steentjes waarmee je van alles kunt bouwen, biedt LEGO ook nog eens heel veel attributen – poppetjes, Duplo-dieren, noem maar op – waarmee je alle kanten op kunt. LEGO stimuleert echt de creativiteit! De kits bevatten enórm veel LEGO, waardoor je met een groep tot twaalf personen prima één tot meerdere dagen kunt bouwen.
• LEGO SERIOUS PLAY is een methodiek die zich ruimschoots heeft bewezen. Er zijn handleidingen en werkvormen die je als facilitator stap voor stap kunt toepassen. Wereldwijd is er een groot netwerk van facilitators met wie je ervaringen kunt uitwisselen.
• Wat wij echt een fantastische LEGO-toepassing vinden, is het spelen van scenario’s. Met LEGO kun je eerst het hele speelveld van een organisatie en haar stakeholders in kaart brengen, met alle onderlinge verbanden. Vervolgens introduceer je een scenario, bijvoorbeeld: ‘Je krijgt opeens tweemaal zoveel opdrachten als vorig jaar’, ‘De CEO stapt onverwacht op’ of ‘Het kantoor brandt helemaal af’. Al spelend ontdek je met het team wat de consequenties zijn voor de organisatie, welke maatregelen je dan neemt en wat dat zegt over de visie of de kernwaarden. Ik kan uit eigen ervaring zeggen: dit werkt iedere keer weer zó goed!
• LEGO is goed in te zetten in online sessies, vooral omdat er goede mini setjes beschikbaar zijn. We sturen vooraf een setje LEGO toe naar de deelnemers en gebruiken dit voor één of meerdere oefeningen in de sessie. Over hoe je dat doet, LEGO gebruiken in je online sessie, schreven we een aparte blog. Die lees je hier.

Nadelen

• Eén van de voordelen is meteen het grootste nadeel: je hebt heel veel LEGO nodig voor één sessie. De kits zijn heel groot en daardoor niet makkelijk onder je arm mee te nemen. Dat is geen probleem als je een complete sessie met LEGO aan de slag gaat, maar ik combineer het vaak met andere werkvormen. En dan overwint de luiheid… in de praktijk gebruiken we LEGO daardoor in face-to-face sessies daardoor minder vaak. Het is gewoonweg te veel gesleep.
• Goedkoop is LEGO niet. Je bent al snel 1.600 euro kwijt als je beide kits aanschaft. En dan ben je er nog niet, want als je het écht volgens het boekje doet heb je nog aparte starterssets nodig. Eén voor elke deelnemer. En dan hebben we het over de kosten voor de training nog niet gehad….
• Als je weinig ervaring hebt met LEGO, dan kan het bouwen soms best lastig zijn. Zelf heb ik vroeger nauwelijks met LEGO gespeeld en ik merkte een groot verschil tussen mijn bouwwerken en die van andere deelnemers. Die niveauverschillen kunnen mensen in de weg zitten en daar moet je als begeleider rekening mee houden.
• Wat ik zelf minder charmant vind, is dat de methodiek in de training behoorlijk strak gehanteerd wordt. Ik snap de gedachte wel, maar als creatieveling vind ik het leuk om te experimenteren met werkvormen. Ik laat me er niet door beperken, maar vind het wel een gemiste kans van LEGO zelf.

PLAYMOBIL® Pro

The new kit in town: ook PLAYMOBIL heeft inmiddels haar eigen PLAYMOBIL Pro-kit geïntroduceerd. In samenwerking met designers, facilitators en trainers ontwikkelde PLAYMOBIL een koffer vol poppetjes en attributen. De eerste prototypes van de kit werden door externe facilitators getest en het hele designproces werd via social media gedeeld. Na een paar jaar ontwikkelen werd de koffer vorig jaar, in 2019, gelanceerd. De koffer bevat meerdere lades, zodat je zelf kunt kiezen welke hoeveelheid PLAYMOBIL je gaat gebruiken.

Voordelen

• Mijn ervaring is dat PLAYMOBIL voor veel mensen toegankelijker is. De poppetjes en attributen zijn meer ‘kant en klaar’. Ik vind het zelf voor korte sessies en één-op-één-gesprekken handiger en snel werken. Mensen gaan vanzelf associëren; zijn er bijvoorbeeld te weinig poppetjes, dan worden er dieren gebruikt om een ander team te visualiseren.
• Het grootste voordeel: je neemt het makkelijk mee. De koffer is prima te dragen, maar wat ik nog veel vaker doe is één lade meenemen voor een één-op-één- gesprek. Ik interviewde onlangs een aantal projectleiders en vroeg ze hun werkveld na te bouwen met PLAYMOBIL. De lade had ik gewoon meegenomen in de trein en gemakkelijk op tafel gezet.
• Een PLAYMOBIL-set is een stuk goedkoper dan LEGO; de koffer kost 495 euro. Extra posters (zoals een Business Model Canvas, of SAP Scenes waarmee je scènes kunt naspelen) kun je gratis downloaden via hun website.
• Persoonlijk vind ik de open aanpak van PLAYMOBIL heel charmant. Ze delen hun ontwikkelproces, vragen feedback aan hun gebruikers, en delen methodes en werkvormen van trainers/facilitators die PLAYMOBIL Pro gebruiken. Daarmee maken ze het gebruik ervan heel toegankelijk.

Nadelen

• Het grootste voordeel is ook hier het nadeel; de kit is echt beperkter dan bij LEGO. Voor teamsessies, opstellingen of prototypes heb je weliswaar meer dan genoeg PLAYMOBIL, maar wil je een laag dieper gaan en bijvoorbeeld scenario’s naspelen, dan heb je simpelweg onvoldoende materiaal.
• Ook geeft PLAYMOBIL iets minder ruimte voor interpretatie, omdat alles al een betekenis heeft. Dat maakt dat groepen minder ‘vrij’ bouwen; je moet altijd nog een extra vertaalslag maken. In onze sessies hebben we het nog niet als storend ervaren, maar voor lange bouwsessies kan ik me voorstellen dat dit groepen in de weg kan zitten.
• Er zijn geen trainingen met stappenplannen beschikbaar voor het gebruik van PLAYMOBIL. Als facilitator of trainer moet je het dus vooral zelf uitvinden.
• En een enigszins stom laatste punt: alles past allemaal maar nét. Het is best puzzelen om alle PLAYMOBIL weer in de lades te krijgen.
• Jammer dat er geen goede mini-setjes PLAYMOBIL beschikbaar zijn! Daardoor gebruiken we PLAYMOBIL vrijwel nooit in online sessies. Een gemiste kans!

Wanneer gebruik je nu wat?

Ben je op zoek naar een speelse methodiek om visietrajecten of scenarioplanningen te begeleiden, en wil je zeker weten dat je hiervoor voldoende materiaal beschikbaar hebt? Dan is LEGO echt het meest geschikt. Ook voor online sessies is LEGO super. Wij gebruiken in face-to-face bijeenkomsten toch vaker PLAYMOBIL Pro. De kit is handzamer en toegankelijker, je kunt er sneller mee aan de slag. En uiteindelijk is dat waar het vooral om draait: zoveel mogelijk toepassen!