Vrijwillig luisteren naar klassieke muziek? Nooit.

2019, Esther van der Storm

 

‘Waarom moet die radio nou ALTIJD op die stomme klassieke muziek?!’ Ik was vijftien jaar oud en ik wilde popmuziek horen, maar mijn vader luisterde naar radio 4. Het was een dagelijks punt van discussie welke muziek er bij ons thuis werd gedraaid. De weerstand die ik in de loop der jaren opbouwde tegen klassieke muziek zorgde voor een vaste overtuiging: ik zou zelf nooit voor mijn plezier naar een sonate of opera luisteren. Nooit.

 

Als het gaat om innovatie en verandering op de werkvloer, voelen veel mensen zich zoals ik op mijn vijftiende. Verandering roept weerstand op, want: waarom zou je vrijwillig iets gaan doen waar je helemaal niet om hebt gevraagd?

 

Deze manier van denken is heel logisch. Maar helaas kleeft er ook een nadeel aan: het staat je ontwikkeling in de weg. Verandering betekent namelijk niet dat je oude gewoontes moet opgeven, het zorgt er juist voor dat er iets anders aan je leven wordt toegevoegd. Iets wat je leven verrijkt. Ik kan het weten, want ik zat vorige week een hele avond lang in TivoliVredenburg. Bij een klassiek concert. En ik vond het fantastisch. Ook luister ik tegenwoordig in de auto na een drukke werkdag regelmatig naar een klassieke muziek op Spotify. Klassieke muziek geeft rust en raakt me meer dan pop, al kan ik dat laatste ook nog echt waarderen. Wat heeft die verandering nou in gang gezet? En hoe kan jij zo’n verandering stimuleren op je werkplek?

 

Vier tips:

 

1.  Word je bewust van patronen en overtuigingen

In de loop der jaren ontwikkel je enorm veel patronen en overtuigingen. Die helpen je om de wereld te begrijpen, maar staan ook nieuwe ervaringen in de weg. De overtuiging ‘klassieke muziek is stom’ was bij mij heel sterk. Nog steeds heb ik bij mijn ouders thuis soms de onbedwingbare neiging om de volumeknop dicht te draaien als er een Mozartsonate wordt afgespeeld. Patronen en overtuigingen zijn zó sterk, dat je gewoontegetrouw een zelfde soort reactie vertoont in vergelijkbare situaties. De radio in mijn ouderlijk huis staat bij mij voor weerstand en opstandigheid. Doordat ik me op een dag bewust werd van dit patroon, zag ik in dat het niet direct iets met de klassieke muziek zelf te maken had. Dat was de eerste stap op weg naar verandering.

 

Ook organisaties zitten vol met gewoontes en vaste patronen. Maak maar eens een lijstje van dingen die jij op de automatische piloot doet in je werk. Standaard reacties die je bij jezelf ervaart in bepaalde situaties. Misschien neem je wel een bepaalde rol aan in het team – gewoon omdat dat zo is gegroeid – of zoek je bepaalde collega’s wel of juist niet op. Wellicht doe je sommige werkzaamheden op een bepaalde manier, terwijl het ook anders zou kunnen. Let er maar eens op, die bewustwording alleen al helpt je om anders naar een situatie te kijken.

2.  Zoek legitimiteit

Een ander belangrijk punt voor een verandering in je denkwijze is het zoeken naar legitimiteit.  Essentieel was voor mij de TED Talk van Benjamin Zander. Zander is dirigent en beargumenteert dat iedereen in de wereld van klassieke muziek houdt. Ik werd gegrepen door zijn verhaal én het gaf me legitimiteit om klassieke muziek ook mooi te vinden. Zander zei immers dat het doodnormaal was. Die legitimiteit om je overtuigingen aan te passen, die kom je vaak toevallig tegen. Doordat je je al bewust bent van je patronen, sta je er ook voor open om de andere kant van het verhaal te zien – een belangrijke voorwaarde bij verandering. Natuurlijk kun je ook actief op zoek gaan naar legitimiteit om iets op een andere manier te gaan doen. Loop je tegen (je eigen) weerstand aan bij veranderingen? Zoek dan voorbeelden van andere organisaties waar zo’n verandering ook eerst lastig leek, maar wel is gelukt. Of ga op zoek naar best practices die laten zien dat het daadwerkelijk anders kán. Die legitimiteit helpt je om ruimte te creëren voor het loslaten van vaste overtuigingen. Je staat er dan meer voor open om het anders te gaan doen.

 

Veranderingen gaan geleidelijk. Stap voor stap. Pas als je na een tijd terugkijkt, zie je hoe groot de verandering is. 

 

3.  Neem de tijd

Mijn liefde voor klassieke muziek was er natuurlijk niet van de ene op de andere dag. Daar ging behoorlijk wat tijd overheen. Eerst merkte ik het in mijn directe omgeving: als mijn man klassieke muziek luisterde, vroeg ik hem steeds minder vaak het af te zetten. Op een dag bezochten we een balletvoorstelling en realiseerde ik me dat ik oprecht genoot van de muziek. Mijn kinderen bleken lekkerder in slaap te vallen met wat mellow klassiek op de achtergrond. En toen ik op een dag in de auto alwéér dezelfde top 40 hits voorbij hoorde komen, zette ik zomaar ineens vrijwillig radio 4 aan.

 

Soms wíl je misschien dat een verandering heel snel gaat, maar zo werkt het niet. En soms heb je pas na een flinke tijd door dat er überhaupt iets is veranderd. Dat besef kwam bij mij vorige week weer in die concertzaal, en in je organisatie kan dat ook pas na een tijd komen. Je ziet het pas echt, als er al een aantal stappen zijn gezet. Geef veranderingen dus altijd voldoende tijd.

 

4.  Begin bij jezelf

De laatste les die ik uit mijn klassieke-muziek-transitie trek: kijk vooral kritisch naar jezelf. In dit persoonlijke voorbeeld richtte ik mijn weerstand op mijn vader; hij zette immers steeds radio 4 aan. Maar het was natuurlijk mijn eigen puberale opstandigheid die de weerstand veroorzaakte. Bij veranderingen binnen een organisatie hebben we het ook vrijwel altijd over ‘de ander’. We spreken over ‘deze organisatie’ of ‘de cultuur’, of leggen de schuld bij ‘sommige collega’s’. Terwijl je zelf vaak ook een belangrijke rol speelt in het niet tot stand komen van verandering. Zelf heb je immers ook je eigen valkuilen, dilemma’s, onzekerheden, patronen en overtuigingen. Kritisch naar jezelf kijken en bedenken wat jouw aandeel is in het niet veranderen van de status quo, is iets wat we liever uit de weg gaan. Maar dan gebeurt er niks. Las daarom af en toe eens een moment van kritische zelfreflectie in en check in hoeverre jouw overtuigingen je doel in de weg staan.

 

Mij bracht het in de concertzaal. Waar brengt het jou?

 

Daar zit muziek in!

Benieuwd hoe we bovenstaande inzichten toepassen in onze innovatietrajecten? Neem contact met ons op, we vertellen er graag meer over!